Χριστουγεννιάτικη Ιστορία

η λογοτεχνία δε λύνει το αίνιγμα της πραγματικότητας,

επιμένει ωστόσο να μας το υπενθυμίζει

(Μιχαήλ Μήτρας)

Μπήκε στο λεωφορείο, ήταν γεμάτο κεφάλια τυλιγμένα σε παλτά και κασκόλ και σκούφους, είχε τα ακουστικά στα αυτιά κι άκουγε Scriabin, τα μποτάκια του είχαν χιόνι στις μύτες και τα τακούνια, η μύτη του ήταν κόκκινη και από το άνω χείλος του έτρεχε το αίμα ποτάμι, όλα τα κεφάλια—τυλιγμένα σε παλτά, κασκόλ και σκούφους—γύρισαν και τον κοιτούσαν, ο οδηγός δίστασε όταν του έβαλε το εισιτήριο στο ντυμένο με δερμάτινο γάντι χέρι του, εκείνος κοιτούσε πάνω από τα κεφάλια, έξω από το παράθυρο, προσπαθώντας να τρυπήσει τα θαμπωμένα από τα χνώτα τζάμια με το βλέμμα, το λεωφορείο ξεκίνησε γλιστρώντας ελαφρά στον πάγο, τα κεφάλια—τυλιγμένα σε παλτά, κασκόλ και σκούφους—κράτησαν την ανάσα τους, αίμα συνέχισε να τρέχει από το άνω χείλος του, το χέρι του με το δερμάτινο γάντι και το εισιτήριο ακουμπούσε στο στομάχι του, το άλλο, γυμνό, κρεμόταν στο πλάι, τα κεφάλια συνέχισαν να κρατούν την ανάσα τους, το λεωφορείο περνούσε αργά μπροστά από την παιδική χαρά του πάρκου, το βλέμμα του ακόμα προσπαθούσε να τρυπήσει τα θαμπωμένα από τα χνώτα τζάμια, οι κούνιες, οι τσουλήθρες και οι τραμπάλες ήταν θαμμένες στο χιόνι, τα κεφάλια με το ζόρι μπορούσαν να κρατήσουν άλλο την αναπνοή τους, το αίμα είχε λερώσει το παλτό, το δερμάτινο γάντι και το εισιτήριο, τώρα έσταζε και στις μύτες από τα μποτάκια του, η σονάτα του Scriabin έφτανε στο τέλος της, τα γόνατά του δεν τον κρατούσαν άλλο, ο οδηγός κοιτούσε ανήσυχα από τον καθρέφτη του, τα κεφάλια—τυλιγμένα σε παλτά, κασκόλ και σκούφους—είχαν γίνει σχεδόν μπλε από την έλειψη οξυγόνου, το εισιτήριο έπεσε στο πάτωμα, εκείνος γονάτισε απότομα, ο οδηγός φρέναρε απότομα, τα κεφάλια άφησαν μια εκπνοή και πήραν μια βαθιά εισπνοή συγχρονισμένα, το κεφάλι του χτύπησε στο κουμπί για τη ‘στάση’, ο οδηγός άνοιξε την πόρτα, το κεφάλι του έφυγε προς τα πίσω και προσγειώθηκε στο χιονισμένο πεζοδρόμιο, ένα από τα κεφάλια έβαλε τα κλάμματα, το χιονισμένο πεζοδρόμιο γέμισε αίματα, οι κούνιες, οι τσουλήθρες και οι τραμπάλες παρέμεναν θαμμένες στο χιόνι.

Park bridge

because of revisiting Thomas Bernhard

He spent his days roaming the city; his nights—sleepless—under the bridge. That bridge went over the small lake of this park, one that you could walk around in ten of fifteen minutes. There was no purpose for that bridge being there; except for sheltering him. This is why he spent every night he could remember of under it—sleepless, lying in a shattered cello case.

Every now and then, at night, people would walk under the bridge, right past him. He would then raise his head, without ever standing up, and make some kind of a remark: on the unusual weather, on the colours of dusk and dawn, on the egoism of nature, on books he never read, on intentions, on the lack of intentions, on not eating and not sleeping, on truth and lies, on the footpaths of this park he had walked on, on trips he never set out to, on people he fell in love with and then forgot about him, on people he never met and hated him—remarks on just about anything. And every now and then, at night, someone would spare some change, or a word of compassion; ever so rarely a tear would fall furtively out of a girl’s eye. He would, only then, stand up and say: think of life as a constant exercise on breathing; on breathing in seasons, the coming and going of days, on breathing in memories, noises, the pulse from underneath someone else’s skin. And these words of his would always drive the girl away—her tears dry, her hands in her pockets making sure nothing was missing.

On Ferris Wheels

I am tired, he said. Tired. I can’t stand this ferris wheel—not anymore, he said. I can’t deal with being high-up this instant and bottom-low the next. How can I deal with such swings between charming and hateful, admirable and negligable, eloquent and mute, far-sighted and near-sighted, free as a bird and earthbound? I won’t be charming nor hateful, admirable or negligable, eloquent or mute, far-sighted or near-sighted, free as a bird or earthbound, he said. Don’t ask me what I choose to be though, he said, for I cannot answer that. Don’t ask me that, please, he said. Anything but that. These are all the things he said. Then drowned himself in the warmth of his winter attire, as the lit ferris wheel took him up to bring him back down again. And again. And again. And again—

A last waltz

A confession has to be part of your new life

(L. Wittgenstein)

This is it then. Firmly decided for. Impossible to change. Inexplicable, as much as well understood. Meant to be forgotten, just as much as destined to permanently scar your memories. This is it then. Irreversible like death. Eminent like every unforeseen fate. Indescribable, yet in demand of words. This is it then. As elusive as time itself. The sand having long escaped the hourglass. Words not made out of consonants and vowels anymore. I put my memories to sleep and stay awake to watch them sleepwalk. Full stop._

Reverent Silence

Old Lecture Hall, New Harvard University, Boston, ΜΑ. He had been waiting in the dark, but is now taken into the Old Lecture Hall by four men in formal attire. His palms are not at all sweaty—most unusually. A smell of formaldehyde is in the air. He is having trouble remembering his opening sentence. It has always been a joke about his long, greek, unpronounceable name. One always needs a captivating opening sentence. This time, though, it somehow seems very inappropriate. More than thirty minutes before the designated time and the front rows of the auditorium are already occupied. In the first row more than twenty Nobel laureates: long-dead, stiff straight backs, lips and eyelids stitched shut. In the second row, in ornate cassock, every important member of the New Clergy: their lips and eyelids tirelessly moving. Third and fourth row seats were reserved for the countless Deans, Rectors, Professors of New Harvard University. Most have already entered the Hall, their hair combed in exactly the same way, their shirts buttoned all the way up. Ten minutes before the designated time students and lower-rank members of the Clergy take their seats in an orderly fashion. The Old Lecture Hall is now full—nine hundred nighty nine attendees and him.

His palms are still not sweaty—really unusual, given that he cannot remember that opening sentence. The lights dim. His position elevates a few inches and tilts slightly forward automatically—an unearthly sensation. He does not open his eyes. A smell of formaldehyde still present. The projector lights up; the wall-wide screen now shows, in white lettering, that same title he has been using in his talks, on that same black background, with the same cartoon he drew more than twenty years ago. He is still striving to find that original opening sentence; his palms completely dry. For reasons that utterly escape him he fails to put together words that do not make unfunny fun of his long, greek, unpronounceable name, or to open his eyes. Reverent silence spreads throughout the Hall, most probably invoked by the rigid posture and stitched lips of the Nobel laureates. The Dean of Many Deans comes to the podium to give the introduction. He has a non-fluctuating, high-pitch voice; his words are, without doubt, well-rehearsed. Nevertheless he mispronounces the long, greek, unpronounceable name—no one seems to notice. The Dean of Many Deans then reads out loud the twenty year-old title: On the memory of affection and discipline, adding the following: a set of landmark discoveries that led to his undisputed recognition, crowned by the 2046 Nobel Prize in Physiology and Medicine'. He is waiting for his queue; to take the podium, use his still elusive opening sentence, go through his twenty year-old lecture slide by slide, bow graciously before a standing ovation, and withdraw behind the heavy curtains. He has long dreamt of giving this lecture.

But he is not invited to the podium. The Dean of Many Deans flicks through the slides himself giving brief, totally unentertaining descriptions of methods, results, concepts. This completely confuses him; that smell of formaldehyde persists. From his awkward position he listens as the Dean of Many Deans sums up work of more than twenty years in less than seven minutes. He accentuates the potential behind manipulating memories of affection or—most importantly!—discipline in a socially-favourable manner; this clearly puts a smile on the faces of the New Clergy. He finishes by reiterating the Clergy’s moto, now also inscribed on the New Harvard crest: Science beyond truth. Then, using a gavel, he makes everyone stand and the procession begins. One by one, in order of seniority, the attendees go past the front row, bowing slightly to each of the long-dead Nobel laureates; then walk up to the main stage to pay their respects to him in the coffin where he lies—his lips and eyelids stitched shut. Some bow, some mutter words, some put their foreheads right up against his cold hands; then everyone leaves through the side door of the Old Lecture Hall.

Sanctification has now concluded. The four men in formal attire are taking him out of the coffin and, forcing his stiff muscles into a whole different position, sit him in the first row alongside the rest of the deceased Nobel laureates. The Hall is now empty. The four men talk amongst themselves as they are taking their white gloves off. One says he still remembers the days when Nobel prizes were given to people alive, not dead. The second one says he also remembers that no members of the Clergy were, back then, members of the nomination committee. The third one says he does not mind all New Saints being scientists, at least they’ve won a Nobel prize. The fourth man remained silent while the others spoke. As they walked away he turned to the latest addition to the Row of Saints and spit into the long-cold right-hand palm; then closed the fist. He hated the smell of formaldehyde.

Στα σύννεφα

η επαύριο της Δημιουργίας;

Σ’ ένα αφράτο, στρουμπουλό σύννεφο κάθεται μπρούμυτα, με το κεφάλι ακουμπισμένο μέσα στις παλάμες του και τους αγκώνες να καρφώνονται στους λευκούς βόστρυχους του νέφους. Συννεφάκι τόσο δα. Μικρό προσωπικό σύννεφο. Σχεδόν ιδιόκτητο. Μια ιδιότυπη εξορία. Το δέρμα του αγγελικό. Κατάλευκο, άτριχο, γυαλιστερό κι αρυτίδιαστο. Τα μάτια καταγάλανα, πιο μπλε κι απ’ του ουρανού. Και τα μαλλιά του… αχ, τα μαλλιά του. Μπούκλες από χρυσάφι. Χρυσάφι τέτοιο που φωτίζεται η νύχτα, των από κάτω η νύχτα, αφού εδώ είναι πιο ψηλά απ’ τον ήλιο, πιο αλλού απ’ το σύμπαν, πιο μακριά απ’ το πουθενά κι είναι πάντα κάπως σαν μέρα. Ξεσκαλώνει το’ να χέρι κάτω απ’ το κεφάλι και με χάρη αγγελική ξύνει το τουρλωτό κωλαράκι του. Ύστερα τη λιλιπούτεια μύτη του. Κοιτάξτε τον. Ούτε ρυτίδα, ούτε σημάδια, ούτε φακίδες. Δάκτυλα αέρινα, αν και κάπως κοντά. Μόνο το ύφος του κάπως προδίδει την ιστορία του. Είναι μονίμως συνοφρυωμένο το αγγελάκι και την καμπύλη απ’ το στόμα και τα μάγουλά του, αχ, τι μάγουλα ρόδινα, την ακολουθούν και τα φτερά του. Φύονται από τις δυο του ωμοπλάτες και γυρίζουν πένθιμα προς τα κάτω, τόσο πένθιμα που θαρρείς θα στάξουν δάκρυα. Θυμάμαι κάποιος κάποτε έλεγε πως όταν βρέχει κλαίει κάποιος άγγελος. Τι ωραίο! Τώρα ανασηκώνει ελαφρά τη λεκάνη του, τινάζει τη χρυσαφένια κόμη, πεταρίζει τα φτερά του. Αναριγεί. Δε βολεύεται. Παραείναι μαλακό κι άνετο αυτό το συννεφάκι κι αυτός δεν το κουνάει από’ δω. Η εξορία του στο Βασίλειο των Ουρανών. Δεν ανήκει πλέον στους αγγέλους. Το καταλαβαίνει κανείς από την απουσία των κατάλληλων διακριτικών. Δεν κρατά ρομφαία, εξαπτέρυγο, μεταξωτή κορδέλα, ούτε καν εκείνα τα βέλη με την απόληξη καρδιάς--και τι καρδιά, μυτερή, θανατηφόρα, πασπαλισμένη με το δηλητήριο του έρωτα. Κι είναι ολόγυμνο, ούτε καν εκείνο το λευκό μισοφόρι που οι πρώην όμοιοί του τυλίγουν γύρω από τη μέση -δεν κάνει να φαίνεται το άφυλο γυμνό των αγγέλων. Έτσι είναι. Πλάσματα άφυλα, άκακα, απεσταλμένα του Κυρίου. Αυτός ο αγγελάκος όμως εξέπεσε του αξιώματος αυτού. Λάθος κατασκευαστικό. Ξύνει τώρα το σημείο της μέσης του όπου τον γαργαλό το φτερό του όπως πενθεί. “Γαμώ το Θεό μου, γαμώ”, αναφωνεί αναπάντεχα. “Πατέρα Κύριε των Ουρανών, γαμώ τον Πατέρα μου”, φωνάζει. Σηκώνεται όρθιος και σκοτεινιάζει. Μέσα από το αφράτο νέφος προβάλλει μια ατσούμπαλη φιγούρα. Όλα καλά κι αγγελικά ως τη μέση, ύστερα σεισμός. Στο όριο της καλοσχηματισμένης κοιλιάς προβάλλει άκομψα ένα παράταιρο προκοίλι, εκεί ακριβώς ξεφυτρώνουν και τα πρώτα δείγματα μιας θαμνώδους τριχοφυίας, η οποία φουντώνει και θεριεύει προς τα κάτω, στο βαρβάτο αρσενικό μόριο με την απίστευτη διάμετρο και τα ακανθώδη αρχίδια, στα ξερακιανά θεόστραβα κανιά του, στα κατάφυτα πέλματα με τα κιτρινόμαυρα, μακρουλά κι ακανόνιστα νύχια. Σεισμός. Σκύβει το ανουσιούργημα του Κυρίου κι ανασηκώνει ένα μπουκάλι μπύρα απ΄το κρυπτόν του νέφους. Με το κεφάλι ριγμένο πίσω κατεβάζει μια γενναία γουλιά. Ρεύεται. “Εγώ! Ο εξόριστος μαλάκας. Το παιδί ενός άλλου Θεού. Έτσι πατέρα;”, λέει με τη ματιά στηλωμένη στο άπειρο. “Μ’ έκανες σαν αυτούς τους σκατένιους που σε δοξάζουν; Τι σκεφτόσουν;”, λέει και ξαναλέει. “Μεθυσμένος θα’ σουν κι εσύ, τότε που’ φτιαξες αυτούς κι αργότερα που έφτιαξες εμένα. Επουράνιε πατέρα. Μέθυσε χωρίς συκώτι σαν το σπλάχνο σου το εξορισμένο. Επαίτη της λατρείας και της αφοσίωσης, πολιτικάντη της επουράνιας ζωής και παραμυθά της αιωνιότητας. Λαϊκιστή!” Ξανά πίνει μια γουλιά, κι άλλη. Ρουφάει αέρα. Πετά με μίσος το άδειο μπουκάλι στο κενό. Ξετρυπώνει μια μπύρα ακόμη και την ανοίγει με τους χρυσούς του γομφίους. Φτύνει το καπάκι απ’ το στόμα. Πίνει. “Κι αυτοί όμως τι αφελείς μαλάκες! Είδαν ποτέ κανένα να σώνεται απ’ τον θάνατο; Ένα φευγιό είναι κι αυτός. Άλλοι φεύγουν σ’ άλλη χώρα, σ’ άλλο σπίτι, αλλάζουν δουλειά κι άλλοι απλά ζωή. Τη ζωή που τους έμαθες να φοβούνται, αφού τους έταξες άλλη δήθεν πιο πραγματική μετά την πραγματική τους. Κι ας ήταν να τους το’ ταζες για τ’ όνειρο. Είναι τσάμπα τα όνειρα και το ξέρεις…”, μασάει λίγο τα λόγια του όπως ακουμπά στα μεταξένια χείλη ένα στριφτό τσιγάρο και πασχίζει να τ’ ανάψει, “…αλλά όχι, Σωτήρα των ανθρώπων απ’ τους Ουρανούς, Εσύ έβαλες και τους δικούς σου όρους. Κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν τους έπλασες τους ταπεινούς ανθρώπους, κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν τους καταστρέφεις. Τους έβαλες όρια στο φευγιό, τους έβαλες αστυνόμους με ράσα, τους έστειλες γράμματα κι εντολές. Τους έστησες το δόκανο κι εκείνοι κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν του ηλίθιου Δημιουργού πιάστηκαν. Ωραίοι τύποι”. Δε σταματάει να λέει μέσα στο μεθύσι του ο μισός άγγελος μισός άνθρωπος. “Και τώρα Θεέ που τα πάντα πληρείς, τώρα που ξεπετάχτηκε ετούτο το υβρίδιο τι λες; Λες θαύμα! Σαν αυτά που πλασάρεις με κόλπα ταχυδακτυλουργού στο ποίμνιό σου. Βέβαια θαύμα, τι άλλο; Κι ύστερα εξορίζουμε το θαύμα εμείς οι θαυματοποιοί, το σταυρώνουμε ως άλλο μάρτυρα θεάνθρωπο και η ζωή συνεχίζεται. Κι αν κάποτε από τον ελικοειδή γαλαξία των καθ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν πιστών σου φτάσει καμμιά αναρώτηση για την άλλη ζωή, τη σκληρή πίστη, την ανελέητη λύτρωση και τη γεμάτη πόνο αναμονή του θανάτου τι τηλεγράφημα στέλνεις Πατέρα; Λες ο Θεός δεν περιορίζει τον άνθρωπο -ΣΤΟΠ- πιστεύει στη βούλησή σας (ζώα) -ΣΤΟΠ- θα σας σώσει όταν έρθει ο καιρός (ευκολόπιστοι βούβαλοι) -ΣΤΟΠ. Αυτά κυρήττεις. Τέτοια τάζεις αόριστα κι εγκληματικά. Κι οι άγγελοί σου μια στρατιά από άφυλους φλώρους που όλη μέρα χαϊδεύονται και χασμουριούνται…”. Διακόπτει τον ειρμό του με μια γουλιά χλιαρής μπύρας, χαϊδεύει το πηγούνι του με απορία. Ξέχασε που το πήγαινε. Πήρε μια τζούρα ακόμα απ’ το τσιγάρο. Θόλωσε το μυαλό που έκρυβαν οι χρυσαφένιες μπούκλες. Έχει σκληρό κύμα στο ολογάλανο βλέμμα του. Έχει μια ρυτίδα θυμού στο αψεγάδιαστο μέτωπό του. Κι ενώ τα παχουλά του χεράκια μετά βίας έφτασαν ν’ αγκαλιάσουν το συγκλονιστικό του πέος, σε χρώμα μαύρο, η μέση του κυρτώθηκε και προτάχθηκε η λεκάνη του επιδεικτικά, στηρίχθηκε στα τριχωτά του πόδια με το στριφτό στα χείλη, αναρίγησε κι ένα πυρόξανθο υγρό σκόρπισε στο κενό. “Τους κατουράω τους ηλίθιους ακολούθους σου και τους γλείφτες δοξαστές σου, μπας και ξυπνήσουν απ’ τα αγγελικά μου ούρα”, είπε και ένα γαργάλημα σκαρφάλωσε στην αγγελόφτιαχτη σπονδυλική του στήλη.

Οίκαδε;

Γράφοντας αποκαλύπτουμε τί θέλει να ειπωθεί. (Max Aub)

Ο νεροχύτης έχει σκουριάσει γύρω από το σιφώνι. Το νερό κομμένο. Στην κουζίνα υπάρχει μια καρέκλα μόνο. Το πίσω αριστερό πόδι της σπασμένο. Αν την κοιτάξεις από το πλάι μοιάζει σαν να επιχειρεί μια βαθιά υπόκλιση—στο χρόνο ή το βάρος μας. Οι πολυθρόνες του σαλονιού έχουν παλιώσει. Έχουν ξεφτίσει στα γαζιά. Τα σκελετά τους δεν αντέχουν άλλο—ούτε το χρόνο, ούτε το βάρος μας. Οι κουρτίνες σαν να έχουν βαρύνει, τραβούν και κυρτώνουν τα κουρτινόξυλα. Το ύφασμά τους είναι όμως σχεδόν διάφανο—από τον ήλιο και τα φιλοπερίεργα βλέμματά μας. Στην πλευρά που βλέπει στο δρόμο, τα παντζούρια μένουν πια μόνιμα κατεβασμένα. Στην πλευρά που βλέπει στον ακάλυπτο, τα τζάμια είναι μπογιατισμένα με λευκή λαδομπογιά—για τον ήλιο και τα φιλοπερίεργα βλέμματά μας. Το μωσαϊκό έχει γυαλίσει κάτω από τα βήματα μας που σέρνονται. Οι διακόπτες στους τοίχους έχουν ανάγλυφα τα αποτυπώματά των δακτύλων μας—τρεις κανονικοί και ένας αριστερόχειρας. Τα στρώματα στα τέσσερα κρεββάτια (η μητέρα και ο πατέρας είναι χρόνια που κοιμούνται χωριστά) έχουν από μια γούβα στη μέση, περιγεγραμμένη από το ίχνος του ιδρώτα μας. Η τραπεζαρία χωρίζεται από το χωλ με μια ξύλινη βιβλιοθήκη. Όλα μας τα βιβλία τα κάψαμε. Στην αρχή επειδή φοβηθήκαμε ότι θα κρυώναμε. Μετά ως παιχνίδι για να διασκεδάσουμε τη ανία μας. Στο τέλος από συνήθεια, μέχρι τελευταίας σελίδας. Το μόνο που έχει απομείνει στα ράφια είναι ένα ανθολόγιο της μητέρας από την πέμπτη τάξη του δημοτικού—όταν έφτασε η σειρά του τέλειωσαν τα σπίρτα. Κάποια στιγμή, αδύνατο να προσδιορίσω πότε ακριβώς, κάναμε την τηλεόραση κομμάτια χρησιμοποιώντας ένα σκαμπό, το οποίο επίσης διαλύθηκε. Μια επόμενη ημέρα ξεκοιλιάσαμε και το ραδιόφωνο. Τα εντόσθια του κατέληξαν στη λεκάνη της τουαλέτας. Άλλωστε, τόσο η τηλεόραση, όσο και το ραδιόφωνο ήταν πλέον άχρηστα. Μας είχαν κόψει το ρεύμα. Συνηθίζαμε, εν είδει παχνιδιού, να κρυβόμαστε στις άδειες ντουλάπες. Τα ρούχα μας τα έχουμε καταστρέψει, σκίζοντάς τα σε λωρίδες με το ψαλίδι. Με τα ρετάλια έχουμε μονώσει γύρω-γύρω τις μπαλκονόπορτες και την εξώθυρα. Καθώς και την καμινάδα του τζακιού. Το ψαλίδι στέκεται τώρα καρφωμένο στην κάσα της πόρτας του μπάνιου. Μόνη του χρήση πια: να ακονίζουμε τα νύχια μας. Έτσι τα βράδια φυλάμε σκοπιές. Καθένας από τέσσερεις ώρες. Το ρολόι έχει σταματήσει πολύ καιρό τώρα. Και το φως που δύσκολα βρίσκει το δρόμο για το εσωτερικό του σπιτιού δεν μας πληροφορεί με ακρίβεια για τη στιγμή της ημέρας. Έχουν, όμως, εκπαιδευτεί τα βιολογικά μας ρολόγια να χτυπάνε τη σωστή στιγμή. Δεν έχουμε χάσει καμιά αλλαγή από όσο μπορώ να θυμηθώ—η μνήμη δυσκολεύεται όταν τα γεγονότα επαναλαμβάνονται σε ομόκεντρους κύκλους. Ως τώρα δεν είχαμε κανέναν που να προσπάθησε να μπει στο σπίτι μας. Από τη μέρα που τα κλείσαμε όλα δεν ξανάδαμε άνθρωπο. Δε νομίζω να έχει καν ανέβει κάποιος το πλατύσκαλο της εξώθυρας. Κοιμόμαστε λίγο. Με τόσο σκοτάδι στο σπίτι—πάντα και παντού πάμε ψηλαφιστά—είναι βέβαια σαν να μην ξυπνάμε ποτέ τελείως. Τα μεσημέρια—έτσι ονομάζουμε τις ώρες που δεν υπάρχουν σκοπιές για να φυλάξουμε—καθόμαστε στο μωσαϊκό του σαλονιού και τρεφόμαστε με αφηγήσεις. Από πριν: πριν μας κόψουν νερό και ρεύμα. Πριν παλιώσουν τα έπιπλα και αρχίσει τις υποκλίσεις η καρέκλα στην κουζίνα. Πριν κάψουμε όλα τα βιβλία της βιβλιοθήκης—εκτός από το ανθολόγιο της πέμπτης τάξης του δημοτικού της μητέρας. Πριν κόψουμε σε λωρίδες όλα μας τα ρούχα. Πριν οι γούβες στα κρεββάτια μας γίνουν αρκετά βαθιές ώστε να μας χωράνε ολόκληρους. Δεν θυμάμαι τί μεσολάβησε και περάσαμε από το πριν στο τώρα. Στο τώρα των σκοπιών και των ομόκεντρων κύκλων. Στο τώρα τρεφόμαστε με αφηγήσεις και πίνουμε κόκκινο κρασί. Και οι τέσσερεις. Στο τώρα η μικρή δεν είναι τόσο μικρή ώστε να μην επιτρέπεται να πιεί κι εκείνη. Πίνουμε κόκκινο κρασί σε κολωνάτα ποτήρια—από την προίκα της μητέρας. Στην αρχή αφηγούνταν ο πατέρας. Εδώ και κάποιον καιρό τις αφηγήσεις τις αναλαμβάνει ο αριστερόχειρας: είναι που έχω την καλύτερη άρθρωση από τους τέσσερεις. Είναι, βέβαια, που είμαι και ο μόνος ζωντανός.

On Living Life

The sand on the beach of Den Haag is somewhat hard; a feel of artificiality. It is pumped out of the sea bottom way out in the open. It is then brought back to shore and used to shape the beach. The sand on the beach of Den Haag is somewhat cold; a feel of non-familiarity. It is stacked and pressed upon to withstand the tides. It is caressed by a chilly northern wind to re-remind itself of its geographic stigma. Here I am then, barefoot, walking half-drunk along this cold, somewhat artificial sand. The sun is setting behind my back; behind the monolithic harbor of Rotterdam. It is within several miles from where I'm standing, yet the cargo ships--bright lit and slow-moving--still look their size: skyscraper-high and continent-wide, matching that of the harbor itself. The clouds are hanging low. The sun is sinking in the harbor lights; I can only assume the sunset is magnificent. Old--early childhood--fears, you see, prevent me from gazing at it, for the ships are there to re-remind me of my miniscule existence. Here I am then, almost non-existent, almost drunk, walking along the beach. It was really hot an hour ago; not anymore. A chilly northern wind is pushing me towards the dunes. What was there to be said was said; words are overrated. What was there to be thought of has already been thought of; thoughts are overrated. Silence then? An empty mind? There is no such thing as an empty mind. Neurons have a mind of themselves--sort of speak--and, thus, defy our authority over them. Here I am then, non-existent, drunk, thoughtless yet in thoughts, walking on hard sand. For a moment there I think I want to take my shirt off and throw myself in the shallow end of the North Sea. I don't. Here I am then, too late to go to bed, to early to start thinking of tomorrow; stuck in present tense. But isn't this exactly what life is? Stuck in present tense? Experiencing the ever-escaping moments? Now is instantly being turned into then; present lives only to see itself turn into past in non-conceivably little time. And the future? Distant future is as blur as distant past; proximal future is merely past waiting to happen. This is what we are living off you see: moments thin as non-existence. Here I am then, having stopped walking--no obvious future to run after--sitting on cold, artificial sand; eyes straight to the north; wind in my face. Is this it then? The realization of the end of living, for what is the reason to keep on striving if the present is born obsolete, the future is rendered past, and the past is long-forgotten? Actually, it takes an enormous effort to turn each present moment into a memory, in takes a bigger effort to withstand the weight of future expectations, and an even bigger one to preserve--though in a highly-selective manner--the past in our heads. Make no mistake, we feed off memory whichever way preserved, we live on expectations of better or worse future; the present is all that's left unspoiled: almost naive--as myself half-drunk, almost spontaneous--as my lying flat on this non-hospitable layer of sand, almost soothing--as the thought of it being too late to go to bed and to early to start thinking about tomorrow. Here I am then, up on my feet again, turning a hundred-and-eighty degrees, walking with a fast pace towards the harbor of Rotterdam, drawn to the lights like an insect to a lamp, facing a childhood fear tattooed on my memory, now running, another twenty or so miles to go, no matter; here I am then, re-inventing the present, for it is too late to go to bed and too early to think about tomorrow, left floating in the present tense, now running fast, my legs pushing against the cold, somewhat artificial sand with as much strength as the wine has left in them, the lights becoming brighter as the sun is hiding behind enormous cargo ships; here I am, empty-minded and light-headed, short of breath yet full of satisfaction, slowing down yet not giving up; here I am, now on all fours, as if I'm swimming on dry land, few meters away from the shallow end of the North Sea, my fears paralyzing my limbs, but my neurons striving to get them to take me there; here I am, in a reiterating present refusing to become past, living life as never before; and then stopping. Completely. Conclusively. Frozen, and a million thoughts bombarding my mind. Face down on the cold, somewhat artificial sand. Defeated? No. I take my shirt off, collect my once shuttered self and jump in the water._

Confession

Latent, not relaxed. This is what I am. Insomniac, not awake. This is how I live. Full, not nourished. This is how I feel. But even if I put these words down on paper, in the very order by which they appear here, now before me, will I ever convince anyone? I appear relaxed; my eyes are open, thus I am awake; my skin is pink as if I am well-fed. Who is to believe me? And, on the other hand, why am I that inclined to make people, even a single individual, believe me? What is there for me to gain? Then again, what is there for me to lose? Could I try it any other way, I wonder. Like a child, constantly seeking attention—is this what I am? Should I pour scalding hot water on my hands, and then walk around in t-shirts, mid-winter being utterly irrelevant, to show off my scars? Should I only listen to sad songs out loud? Should I stop talking to people, keep my eyes low and my spirits the same? I won't pour scalding hot water on my hands, I'm too damn scared to hurt my precious self; I won't just listen to sad songs, I only know so many; I won't stop talking to people, because I never had anyone to talk to. A dead-end. This leaves me exactly where I started off: nowhere. In such a place where no matter what you might say, it's never the right thing; no matter which route you choose, it always ends up being the longest one; no matter how far in love you fall, you always fall short of love. Just life? Perhaps. Should I be okay with it? Perhaps. Then, what purpose does this, or as a matter of fact any, writing serve? A confession? To whom? One's self? Nonsense, we (I) already know the truth—whether I (we) choose to admit any part of it is a different story. Then what? I think, which means I confess with all sincerity, my writings have always been cryptic and ambiguous, primarily because of my pretentiousness. In fact, they are so cryptic that one can read them like an open book (sort of speak): the words are there, presented in all their essence, literally not metaphorically, bare and whole, exactly as they were meant to be used. But people stumble upon them, as if they were hiding from them in the dark; people mistake them for unsolved riddles or screens of smoke behind which lies another universe, that of untold truth and unforeseen revelations. None of these is true—take my word for it, though my word may not be worth much nowadays. I walk (write) as I breathe (love): eyes open, mouth full, alerts down. Regrets? None. Pain? Some things are best kept unsaid. It's just that I act (love) as I breathe (love), seamlessly and without thought processing. What is there to think about? And if no regrets are there to haunt me, no pain there to admit to, what is this confession doing here? Why is it being built word by word? It's the way the hands operate. A kind of sleepwalking of the hands, of an insomniac nonetheless, on the keyboard. And, of course, the ever unanswered question still stands, tall as my shadow under setting sun: what good (or bad) will ever come from sharing such a confession? Maybe, I'm now thinking, the purpose is solely to put the words down, in a specific order, to line them up, control and fondle them, to reposition, erase, substitute, misspell them; maybe the point is found in dealing with the words the way you're supposed to deal with life, with breath (love) long gone, or just found again, to let your sleepwalking guide you, yes you, you incompetent insomniac, through your own choices and their warmth and recrimination. This is it! This is why words are cryptic, you summon them so as to say something, anything, then they take you where you always meant to go, but kept forgetting where. Words are cryptic to the one who tries to use them—not to others. Forgive my talking to (for) myself. This passage was not meant for me; it still isn't meant for me. It will never be meant for me. Words in this passage (one without a start or an end) are meant for you who (might) read it, regardless whether you make all the way through, half-way down, or merely across the first few lines. Forgive my saying nothing—have I ever said much though? Not really and I can't see how this might change now. Please weigh me for what my words speak of me. May this be my confession: I am no more (or no less) than what I write, for what I write defines who I am in an irrevocable way. And, if I may, a final word of advice: there is no reading between the lines to be done—these words are nothing else but themselves.

Άλφα ή άλφα;

Η Άνοιξη (με κεφαλαίο άλφα ή με μικρό;) είναι μια εποχή παράξενη. Στην Ελλάδα (με κεφαλαίο έψιλον ή με μικρό;) ήταν μια εποχή ξεχασμένη--την θυμόταν κανείς μόνο όταν τον πλήγωνε βαθιά ο έρωτας (που τώρα έχει ξεχάσει, οπότε με έψιλον μικρό). Εδώ (Oxford, Oxfordshire, United Kingdom--δεν έχουν σημασία τα μικρά ή τα κεφαλαία) η ίδια εποχή είναι εντελώς άλλη (μάλλον με άλφα κεφαλαίο). Είναι, κάπως, σαν την αρχή ή το τέλος ενός έρωτα (μάλλον με έψιλον κεφαλαίο μιας και η τύχη του δεν έχει οριστικά κριθεί από την ιεράρχησή του στη βραχεία μνήμη μας). Στοργικά ζεστή, αφόρητα ζεστή, μουντή όλο καταχνιά, με υγρή πρωινή ομίχλη, με ριπές αέρα από το Στενό ή τη Βόρεια Θάλασσα (όλα με κεφαλαία, αφού ορίζουν την καθημερινότητά σου), με ανθισμένα δέντρα, κι οι άνθρωποι να βουτούν στον Τάμεση και ν' αρνούνται να αποχωριστούν τα κοντομάνικα. Μυρίζει αλλιώς. Αναπτύσσεται αλλιώς στο χρόνο. Πατάει αλλιώς στους ώμους σου και σε βαραίνει ή σε αλαφρώνει--έτσι είναι η Άνοιξη. Πάντα διαφορετική. Σήμερα, όπως θα κάνω ποδήλατο μόνο με το κοντομάνικο και το βοριαδάκι στην πλάτη, θα προσπαθήσω να ξανασκεφτώ την Άνοιξη (όπως την γνώρισα και όμως μου ξανασυστήνεται--με μικρά ή κεφαλαία γράμματα). Δίπλα μου θα περνάνε δίπατα λεωφορεία (πάντα με λάμδα μικρό). Στ' αυτιά μου θα παίζει το Song for my father του Horace Silver.

[Ας κάνουμε όμως μια συμφωνία, ας μην ξαναμιλήσουμε για Άνοιξη πια, εντάξει; Ας κάνουμε αυτή τη συμφωνία. Πες το κι εσύ, δεν θα ξαναμιλήσουμε για Άνοιξη.]

Η νυσταλγός

στο Ν. Εγγονόπουλο

Υγρασία, ζέστη. Ιδρώτας, χνώτο. Ανέβαινα με τα πόδια το δρόμο πλάι στον ποταμό Κάμο. Πριν τη γέφυρα δεξιά προς το κάστρο. Έβαλα το χέρι αντίηλιο στο μέτωπό μου. Δεν μπορούσα να πάω πολύ γρήγορα, στο ένα μου χέρι κράταγα τον εσπρέσσο. Στην άκρη της ανηφόρας την είδα, ζαρωμένη στο παγκάκι της. Μια γκρι φιγούρα μικροσκοπική κι απέναντι η πύλη Κάραμον με το σκαλιστό αέτωμα και τα χρυσά εξαρτήματα. Πελώρια, μεγαλοπρεπής, αιώνια. Κι η Κίμικο αιώνια. Χρονών ενενήντα επτά. Πλησίασα εγώ από τη μια, ο Τοκάι από την άλλη. Συναντιόμαστε πάντα στο παγκάκι της. Έκανα μια μικρή υπόκλιση με τη μέση, χαμογελώντας. Της πρότεινα το κόκκινο χαρτοπότηρο με τον εσπρέσσο. Απάντησε με ένα βύθισμα του κεφαλιού. “Αρίγκατο γκαϊτζίν(1)”, μου είπε πριν τον αρπάξει. Η σκηνή, και την έβλεπα καθημερινά, μου προκαλούσε συνεχώς έκπληξη. Μια γηραιά γιαπωνέζα, καθισμένη σ’ένα βαθυπράσινο παγκάκι κάτω από τον ίσκιο ενός πεύκου. Τα πόδια της πρησμένα ως τα γόνατα, δεν φτάναν ν’ακουμπήσουν το πλακόστρωτο. Το φόρεμα αυστηρό, μονοκόμματο, γκρι σκούρο, φτάνει ως το λαιμό. Κλείνει σταυρωτά με κουμπιά και στις δυο πλευρές. Τα μαλλιά μαζεμένα πίσω, στερεωμένα με δυο λεπτά σουβλιά από καύκαλο χελώνας. Στητή και στο χέρι εσπρέσσο. Δίπλα της κι ο Τοκάι. Ένας μαραθωνοδρόμος στο Κιότο.

Έτσι ακριβώς τον γνώρισα. Ταξίδι στην ιστορική πρωτεύουσα της Ιαπωνίας. Νιππόν(2), μόνο αυτό είχα αποστηθίσει. Δέκα χρόνια πριν. Τουρίστας. Πάλι στη γέφυρα του Κάμο με τον οδηγό στο χέρι. Έδειχνα χαμένος. Ήμουν όντως χαμένος. Μικρά βήματα ρυθμικά πλησιάζουν απ’την πλάτη μου. Μ’ άκουμπάει στον ώμο μ’ ένα χέρι αποστεωμένο. Ζεστό άγγιγμα. Γύρισα να δω ποιός είναι. Με κοντό σορτσάκι, κάθιδρος κι αδύνατος σα σκιά, έμοιαζε με μαραθωνοδρόμο που λοξοδρόμησε σ’ αυτά τα νησιά της Άπω Ανατολής. Δεν είχα συναντήσει ούτε έναν ιάπωνα που να πρόφερε πάνω από δυο λέξεις αγγλικά. “Σότο(3)”, μου είπε όταν του’δειξα το χάρτη, φέρνοντας τις τεντωμένες παλάμες του απότομα πολύ κοντά τη μια στην άλλη. Κι όμως, συνέχισε στ’αγγλικά και προσφέρθηκε ευγενικά να μου δώσει οδηγίες για το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης. Με πήγε χαμογελαστός ως εκεί. Προσφέρθηκε μάλιστα να μου πληρώσει το εισιτήριο. “Είναι ακριβούτσικα εδώ”, μου είπε. Αρνήθηκα, σκεπτόμενος λίγο καχύποπτα. Εκείνος χαμογέλασε για άλλη μια φορά. Φέρθηκε με τρόπο δυτικό κι αντιπαρήλθε την προσβολή. Σ’ όλο το δρόμο μου’λεγε για τον Τσόμσκι. Πως ήταν συμφοιτητές, πως πήραν διδακτορικό μαζί. Γλωσσολόγοι κι δυο. Τα καλύτερα λόγια. Ο Τοκάι γύρισε σπίτι του. Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κιότο τις καθημερινές και τα σαββατοκύριακα τρέχει από το πάρκο Νισιγκιογκόκου έως την άλλη άκρη της πόλης, στο ιερό Καμιγκάμο. Κι όταν χρόνια μετά ήρθα κι εγώ στο Πανεπιστήμιο ως επιστημονικός συνεργάτης, βρεθήκαμε ξανά. Τρέχαμε μαζί στην αρχή. Έφτανα με το ζόρι ως το Αυτοκρατορικό πάρκο κι εκείνος συνέχιζε άλλο τόσο. Έκτοτε είναι η φωνή που γεφυρώνει τον κόσμο μου με αυτόν της Κίμικο.
“Μιλάω μιαν άλλη γλώσσα, την ιδιάζουσα διάλεκτο της λησμονημένης πλέον πόλης που πάνω της στέκεται τώρα το Κιότο”, ήταν οι πρώτες κουβέντες της γριάς Κίμικο. Μετάφραζε ο Τοκάι, εγώ σημείωνα. “Αυτήν τη νοσταλγώ κι είμαι η μόνη. Θα σας λέω μιαν ιστορία που είναι η πιότερο όμορφη σ’αυτή την πλευρά της θάλασσας. Όμως να ξέρετε πως ετούτες οι μνήμες δε μ’αφήνουν να κλείσω τα μάτια. Έχω να κοιμηθώ από όταν τα πουλιά της μνήμης μου έστειλαν ξανά τούτα τα λόγια. Τόσο παλιά που ήταν ακόμη αθώοι ο αριθμός σι κι ο αριθμός κου(4)”. Κάθε λίγες λέξεις, που ο Τοκάι ζοριζόταν αφόρητα να μεταφράσει από την ημιθανή και παραχαραγμένη διάλεκτο, η Κίμικο κατέβαζε τα βλέφαρα. Νυσταγμένη, με το κουπάκι του εσπρέσσο στα δυο χέρια, σχεδόν αποκοιμιόταν. Σωπαίναμε μην την ταράξουμε και την ίδια στιγμή ξυπνούσε έντρομη. Με τα δυο χέρια πλησίαζε το κουπάκι στα ξεραμένα της χείλη, έπινε μια κοφτή γουλιά από το δυτικόφερτο ρόφημα, καταριόταν κάποιο δαίμονα του ύπνου, συνέχιζε. “Στους κήπους της πόλης εκείνης φύτρωνε ένα πουλί που οι ντόπιοι το λέγαν μαγνόλια. Αστραφτερό χρυσοπράσινο χρώμα στο κεφάλι, πορφυρό δακτυλίδι στο λαιμό, λαμπερό καφετί φτέρωμα και τα πόδια χωμένα στη γη. Η εύφορη γη το αιώνιο κλουβί του”, διηγούταν. Κι ύστερα σηκωνόταν μ’έναν κουρασμένο πήδο απ’το παγκάκι, υποκλινόταν και βάδιζε προς το μικρό της σπίτι κάπου κοντά στη Σένμπον ντόρι(5). Την πρώτη φορά έκανα να την πάρω στο κατόπι. Με σταμάτησε ο Τοκάι. “Άστη να πάρει ανάσα”, μου είπε, “οι άνθρωποι εδώ μιλάνε όταν νιώθουν έτοιμοι και λένε τα πάντα”. Κι εγώ ξανάκατσα.
Κάθε μέρα λοιπόν εδώ. Με το σημειωματάριο μου, τα καλοξυσμένα μολύβια μου, τον ευγενικό μεταφραστή μου, τη γλυκόξινη γεύση που μου αφήνουν τα θραύσματα του παραληρήματός της. “Σ’εκείνη τη λησμονημένη πόλη ήμουν κι εγώ μαγνόλια, ψυθίριζε, με περιποιούνταν κόρες με λευκό δέρμα και χείλια ευαίσθητα σαν φύλλα ορχιδέας. Σ’εκείνη την πόλη οι κόρες φορούσαν πλατιά καπέλα, να τους κρύβει η σκιά το βλέμμα. Κι άμα περνούσαν δεκαέξι χειμώνες από πάνω τους, την πρώτη μερα της άνοιξης τις ξύπναγε ο άρχοντας Ισικάβα Ένσου. Κι ήταν η ώρα να μπλεχτούν τα χνώτα τους. Οι κόρες θύματα εξιλαστήρια της σκληρής αγάπης, ξαπλωμένες σε ψάθινα στρώματα”. “Εκείνος της νύκτας ασκητικός διαβάτης κι ο σπόρος του την αυγή υπερήφανος νικητής”, έλεγε κι έσπαγε η φωνή της. “Κι οι κήποι γέμιζαν μαγνόλιες ίδιες αδελφές”. “Αλίμονο αν κάποια αρνιόταν!”, φώναξε για μια στιγμή, “τότε ο δαίμονας, καυτός, την ονόμαζε νυσταλγό”. Σώπασε.
Μια φορά ο Τοκάι με ρώτησε γιατί επιμένω να κάθομαι ν’ακούω αυτά τα δύσκολα, τα φθαρμένα, τα διεστραμμένα. Δεν ήξερα τι ακριβώς να πω. Και του’πα το εξής: “Είμαι ζητιάνος όμορφων παραμυθιών”. Κι ήταν αλήθεια. Μετά του έδειξα με το δάκτυλο να σωπάσει. Η Κίμικο ξανάνοιξε τα μάτια, ρούφηξε τον καυτό καφέ των γκαϊτζίν που τόσο της άρεσε και συνέχισε από εκεί που είχε μείνει. “Μια κόρη με τους δεκατέσσερεις χειμώνες καρφιτσωμένους στο όμπι(6) της κουβαλούσε στις ευγενικές παλάμες της το ρόδι της χαράς. Πέρασε δυο μέρες κι άλλες τόσες νύκτες γυρνώντας στου κήπους με τις μαγνόλιες κι η πρώτη μέρα της άνοιξης είχε έρθει κι είχε φύγει. Ο Ισικάβα Ένσου πέρασε από την ψάθα της άπρακτος. Εκείνη την αυγή της τρίτης μέρας σύνθλιψε με τ’απαλά της δάκτυλα το ρόδι, γονάτισε κι άρχισε να λερώνει τα νύχια της με το χωμάτινο κλουβί που κράταγε δεμένες τις μαγνόλιες”. “Να πετάξουν ελεύθερα τα πουλιά”, είπε κι έδειξε ψηλά, “όπως εγώ”. “Μα πάνω στον αγώνα της, από τη στέρνα ξεπετιέται ο δαίμονας της λάβας!”. “Τον καλοσώρισε, του πρόσφερε τσάι, σύκα, φτερά πουλιών, φιλιά κι ανάσες”, έλεγε καθώς ξεπέζευε το παγκάκι και απομακρυνόταν με μικρά συρτά βήματα.
Την τελευταία μέρα που την είδα μίλαγε ακόμη πιο κοφτά από τις άλλες φορές, θυμωμένα. Φώναζε τις λέξεις στο τέλος κάθε πρότασης και ενδιάμεσα διαμαρτυρόταν πως νύσταζε, μα πονούσαν τα μάτια της από χιλιάδες καρφίτσες όταν τα’κλεινε. Πρώτη φορά διέκοπτε την αφήγηση να γκρινιάξει και τον εσπρέσσο τον άφησε απείραχτο στο παγκάκι. Όσο για την κόρη της ιστορίας η Κίμικο έλεγε κι εγώ σημείωσα τα εξής: “Είχε νυκτώσει στους κήπους της πόλης που έχασα. Η κόρη κυλιόταν ανάμεσα σε ξεριζωμένες μαγνόλιες αγκαλιά με το δαίμονα. Η φωνή σου θωπεύει τη δροσιά που απλώνει η δύση στο κορμί μου, του ψυθίριζε στ’αυτί. Το χνούδι στην πλάτη μου δονεί στα θερμά παρακάλια της ανάσας σου, στο βλέμμα σου ηχεί το νερό απ’τις πηγές των βουνών. Νοσταλγούσε τους προηγούμενους δεκατρείς χειμώνες”. “Τον παραπλανούσε να μην την ονομάσει νυσταλγό”, μας τόνισε διδακτικά η Κίμικο. Κι ο δαίμονας απάντησε. “Θα τσακίσω εγώ την αρνησιά σου, θα μαχαιρώσω τη μυστική σου καρδιά με τ’άσπρα μου σύννεφα που μαζεύονται στα μάτια σου. Μη φοβάσαι θα συνθλίψω το αυγό του φιδιού που κρύβεις στην αυλή σου. Μετά έριξε την κατάρα σε μια μαγνόλια που, ελεύθερη πια, τους κοιτούσε από τα κλαδιά ενός πεύκου”. “Τώρα η ψυχή μου ποθεί τη γαλήνη και μόνο”, μάθαμε πως είπε η κόρη. “Πείτε πόσοι νοσταλγοί ζητούν να γυρίσουν κι όμως στο τέλος δεν το έπραξαν μη τυχόν και ξανανοσταλγήσουν”, αναρωτήθηκε. Μετά την τελευταία λέξη η Κίμικο μίλησε για πρωτη φορά Κάνσαϊ-μπέν(7). Δε χρειάστηκα τον Τοκάι. Είπε, τραγουδιστά, πόσο πολύ νυστάζει. Έφυγε.
Δεν ξανάρθε στο παγκάκι και λίγο καιρό αφότου γύρισα στην Ελλάδα μου’ στειλε ο Τοκάι το τέλος της Κίμικο. Δε ρώτησα ποτέ πως το’ μαθε. Για μένα είναι και το τέλος της ιστορίας της. Να’ το. “Στον κήπο της μια αγριόπαπια κλώσσησε το αυγό του φιδιού. Μια πάπια με χρυσοπράσινο χρώμα στο κεφάλι, πορφυρό δακτυλίδι στο λαιμό και λαμπερό καφετί φτέρωμα. Αυτοκρατορική. Και το αυγό τετράκροκο, γέννησε τέσσερα φίδια. Μαύρες γυαλιστερές φολίδες κι ολόλευκα κεφάλια. Τα τρία πέρασαν από τον ξύλινο φράκτη στις γύρω αυλές. Το τελευταίο τρύπωσε στα στρωσίδια της. Τη δάγκωσε στη γάμπα. Πέθανε στον ύπνο της. Μ’έναν πόνο. Πρώτη φορά που κοιμόταν έτσι βαθιά”.

(1) Ευχαριστώ ξένε (δυτικέ).
(2) Ιαπωνία.
(3) Είναι κοντά (σε απόσταση).
(4) Σι, σημαίνει στα ιαπωνικά τέσσερα, όπως προφέρεται κι ο θάνατος. Κου, σημαίνει εννέα και ακούγεται σαν τις λέξεις πόνος, έγνοια. Οι προληπτικοί ιάπωνες αποφεύγουν τη χρήση των αριθμών αυτών ειδικά σε νοσοκομεία, δημόσιους χώρους κτλ.
(5) Οδός.
(6) Ζώνη παραδοσιακού κιμονό.
(7) Ιαπωνική σύγχρονη διάλεκτος, μελωδική, μιλιέται στο Κόμπε, το Κιότο και την Οσάκα.